Enflasyon sebebiyle satıcıların mazotu litre olarak, tüpü adet olarak, yemi çuval olarak veresiye yazması caiz bir uygulama mıdır?

Fıkhın asli kuralına göre; satın alınan malın fiyatının akit esnasında malum olması gerekir. İleride ortaya çıkacak fiyata göre yapılan alışveriş ğarar (aldanma) manasını barındırır ki bu, Peygamber Efendimiz (s.a.s) tarafından yasaklanmıştır. Lakin bazı Hanefi fakihleri, “isticrar” yoluyla bazı satışlara cevaz vermişler ve hesaba yazdırarak mal satın almayı üç kısımda ele almışlardır.

1) Müşteri her mal satın aldığı anda malın fiyatı belli ise, bu alışveriş her mal alma anında gerçekleşir ve normal vadeli bir alışveriş olur.
2) Alışveriş anında satıcı malın fiyatını belirtmiyor, lakin müşteri ile yapılan anlaşma gereği; alışverişler piyasa fiyatı üzerinden yapılıp, piyasa fiyatı da değişken değil ise, yine bu alışveriş her mal alımında gerçekleşen vadeli bir alışveriş sayılır.
3) Alışveriş esnasında fiyat kunuşulmaz ve taraflar piyasa fiyatı üzerinden anlaşır, fakat satın alınan malların piyasa fiyatı değişken olursa bu durumda alışveriş, hesap kapatma vaktinde toplam fiyat üzerine anlaştıkları anda gerçekleşmiş kabul edilir. Lakin akit malı alma vaktine dayandırılıp mal üzerinde yapılan tasarruflar geçerli kabul edilir. Görüldüğü gibi bu son kısmın caiz olması hususunda ciddi bir zorlama vardır, dolayısıyla can alıcı bir zorunluluk olmadıkça bu kısım alışverişe caiz diyebilmek mümkün değildir.