Küfür olup olmadığı ihtilaflı bir işi yapan yada söyleyen kişinin iman ve nikah tazelemesi gerekir mi?
Küfür olup olmadığı ihtilaflı bir işi yapan yada söyleyen kişinin iman ve nikah tazelemesi gerekir mi?
(Ağıza sövmek gibi) Küfür olup olmadığı ihtilaflı bir işi yapan yada söyleyen kişinin iman ve nikah tazelemesi gerekir mi? Vacip mi müstehap mı?
Bazı kitaplarda bu tür konularla ilgili olarak ortaya konulan ayrıntılı elfâz-ı küfür listelerinde çok defa zorlama tevillere dayanıldığı ve kabul edilmesi güç bazı yorumlarla tekfir etmede ileri gidildiği görülmektedir. Özellikle bazı fıkıh kitaplarının irtidad bölümlerinde yer alan küfür lafızları, söyleyen kişilerin niyetleri dikkate alınmadan şekilci bir yaklaşımla ve Gazzâlî’nin de belirttiği gibi mezhep taassubunun tesiriyle Müslümanlar hakkında tehlikeli sonuçlar doğuracak hükümler içermektedir.
Âlimler, elfâz-ı küfrün küfür ve inkâr sonucunu doğurması için bazı şartların mevcudiyetini gerekli görmüşlerdir. İlk şart, kullanılan ifadenin küfrü gerektirdiği hususunda âlimlerin ittifak etmiş olmasıdır. Bunlar da genellikle zarûrât-ı dîniyyeden herhangi birini inkâr etmeyi amaçlayan lafızlardır. Ayrıca elfâz-ı küfrü kullanan kişinin mükellef olması, sarhoşluk veya uyku halinde bulunmaması, küfür lafzını herhangi bir zorlama ve tehdit altında olmadan isteyerek ve kasten söylemesi de şarttır. Âlimlerin çoğunluğu, söylediği sözün küfre götürdüğünü bilmeyen ve elfâz-ı küfrü hata sonucu telaffuz eden kimsenin kâfir olmayacağı görüşünde birleşmiştir. Ancak şaka yapmak veya eğlenmek amacıyla elfâz-ı küfürden olduğu hususunda ittifak edilen sözleri sarfeden kişinin en azından kazâî açıdan kâfir sayılacağı kabul edilmiştir.
Hadislerde az da olsa müminleri küfre götüren söz ve davranışlar üzerinde durulmuştur. Buna göre müslümanları tekfir edenler,[1] Allah’tan başkasının adına ant içenler,[2] kâhinlere gidip verdikleri haberleri tasdik edenler,[3] Kur’an hakkında tartışanlar[4] ve küfre rızâ gösterenler[5] kâfir olarak nitelendirilmektedir.
Bir mümini küfre düşüren sözler üçe ayrılır. Bunları: istihza; dinin esaslarından birini alaya almak; istihfâf; inanılması gereken ve zarurat-ı diniyye denilen prensipleri küçümsemek, hafife almak: bir islâmi hükmü açıkça inkâr etmek veya dince mukâddes olan şeylere küfretmek.
Küfür sözlerini söylemenin dini açıdan tehlikeli olacağı ifade edilmiş ancak bu sözleri söyleyenlere kafir oldun denilmemiştir. Kötü sözlerden sakınmak için söylenen bu sözleri her söyleyene kafir demek de sakıncalıdır. Çünkü söz küfür görünse bile sahibini kafir yapmayabilir zira kalpten geçen düşünceyi bilemeyeceğimize göre her küfür sözü söyleyene de kafir denilmez. Buna göre insanları küfür sözlerden sakındırmak için bu açıklamaları yapmalı, ama bu sözleri söyleyenlere de “sen kafir oldun” denilmemelidir.
Kaynakça:
[1] Ebû Dâvûd, “Sünnet”, 15
[2] Buhârî, “Îmân”, 112
[3] İbn Mâce, “Tahâret”, 122
[4] Müsned, II, 258
[5] Müslim, “Fezâʾilü’ş-şahâbe”, 161
URL Kopyala
