Balık ve çekirgede boğazlamak ve besmele gerekli mi? Bu gibi canlıları çiğ olarak yemek caiz mi?
Balık ve çekirgede boğazlamak ve besmele gerekli mi? Bu gibi canlıları çiğ olarak yemek caiz mi?
Davar ve tavuk cinsi hayvanların etlerinin helal olması için, usûlüne uygun olarak kesilmesi gerekir. Usûlüne uygun kesim, Hanefilere göre besmele çekilerek, hayvanın nefes ve yemek boruları ile iki şah damarının veya en azından bu damarlardan birisinin kesilmesi şeklinde yapılır. Besmelenin kasten terk edilmesi hâlinde kesilen hayvanın eti Hanefilere göre haram olur. Ama unutarak terk edilirse helâldir. Şâfiîler, sürekli olmaması şartıyla, nadiren besmelenin kasıtlı terk edilmesi halinde de etin yenilebileceği görüşündedirler.[1] Ancak balık ve çekirge için besmele ve boğazlama işlemi yoktur bunlar kendiliğinden ölmüş olsalar da yenir.
Abdullah b. Ömer -radıyallahu anh-‘ın merfu rivayetine göre Rasûlullah –sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:[2] “Siz mü’minlere iki ölü hayvan ile iki kan helal kılındı. İki ölü hayvan balık ve çekirge; iki kan da ciğer ve dalaktır.” İbn Ömer bizlere fıkhî ve şer’î bir hükmü haber vermektedir. Bu da bazı şeylerin yenilmesinin helal olduğudur. Bunların ilki, balık ve çekirge ölüsüdür. İkincisi ise iki tür kanın yenmesidir ki bunlar ciğer ve dalaktır. Bu iki hüküm ölü ve kan yenilmesinin haram olması hükmünden istisna kılınmıştır.[3]
Çekirge yemenin câiz olmadığına dair bazı rivayetler bulunmakla beraber, bu rivayetlerin hepsi zayıftır. Bu konudaki en sağlam hadis budur. Çekirgenin yenebileceğine, hatta kesilmeden yenebileceğine dair İslâm âlimlerinin fikir birliği (icmâ) vardır. Yalnız Mâlikîler çekirgenin kesilmesini gerekli görmüşlerdir. İmâm-ı Âzam Ebû Hanîfe ise, çekirgeyi balık gibi kabul etmiş, dış etkenle ölmüş olsalar bile çiğ yada pişmiş yenmelerinde bir sakınca görmemiştir. Her ne kadar bazıları, alışılmış normal tabiatın dışında olduğu için, çiğ et yemeyi mekruh kabul etmişse de tercih edilen görüşte sağlığa herhangi bir zararı yoksa yenilebilir, çiğ balık eti olan suşi vb. de buna dahildir.
Kaynakça:
[1] Nevevî, el-Mecmû’,VIII,412 vd.
[2] İbn Mace, Etime, 31
[3] Fethu Zi’l-Celalî ve’l-İkrâm bi-Şerhi Bulûğu’l-Merâm, c.1, s.103
URL Kopyala
