Peygamberimizden (s.a.s) sonra çıkan her şey bidat midir, bidat nedir?

Bidat’in farklı tarifleri yapılmakla birlikte; “Peygamber efendimizden (s.a.s) sonra ortaya çıkan ve dinle ilgili olup ilâve veya eksiltme özelliği taşıyan her şey” diye de tarif edilmiştir. Bu görüşü benimseyenler arasında, Hanefîler’den Bedreddin el-Aynî, Birgivî gibi alimler mevcuttur. Rasûlullah Efendimiz “sallallahu aleyhi ve sellem”, İslâm’da güzel bir çığır (sünnet-i hasene) açana o çığıra uyanlar bulunduğu sürece sevap verileceğini, kötü bir çığır (sünnet-i seyyie) açana da aynı şekilde günah yazılacağını ifade etmiş, Hz. Ömer de (r.a) teravih namazını topluca kılanları görünce, “Bu ne güzel bir bid‘attır.” demiştir.^[1]

Bid‘atı sonradan ortaya çıkan her şeyi içine alacak şekilde geniş kapsamlı olarak kabul eden âlimler, Peygamber Efendimizin (s.a.s) bid‘atı reddeden hadisleriyle her devirde günlük hayata girmesi zorunlu bulunan yenilikleri bağdaştırmanın yegâne yolu olarak onu, yapılmasında mahzur bulunmayan “iyi bid‘at” (bid‘at-ı hasene, bid‘at-ı mahmûde, bid‘at-ı hüdâ) ile yapılması yasaklanan “kötü bid‘at” (bid‘at-ı seyyie, bid‘at-ı mezmûme, bid‘at-ı dalâl) diye ikiye ayırmayı uygun bulmuşlardır.

Kur’an’ı bir mushafta toplamak, teravih namazını cemaatle kılmak, minare ve medrese inşa etmek iyi bid‘ata, kabirlerin üzerine türbe yapmak ve buralara mum dikmek de kötü bid‘ata örnek olarak gösterilebilir. Şâfiî fakihlerinden İzzeddin b. Abdüsselâm daha da ileri giderek bid‘atı mükellefin fiillerine paralel olarak vâcip, mendup, mubah, mekruh, haram olmak üzere beşe ayırmaktadır.

 

---

Kaynakça:

[1] Buhârî, Terâvîh, 1; el-Muvatta, Ramazân, 3

---

URL Kopyala