Kişi bir malı görmeden satın alsa, daha sonra gördüğünde bu alışverişi feshetme hakkı olur mu?
Kişi bir malı görmeden satın alsa, daha sonra gördüğünde bu alışverişi feshetme hakkı olur mu?
Şâfiî mezhebine göre; bir malı görmeden satın almak câiz değilse de Hanefî mezhebine göre câizdir, ancak müşteri malı daha sonra gördüğünde onun için görme muhayyerliği olur, malı beğenmediği takdirde iade etme hakkına sahip olur. Nitekim memleketimizdeki alışveriş kanunlarındaki mevzuat da bu hükme elverişlidir.
Müşterinin, görmeden satın aldığı bir malı, daha sonra gördüğünde, alışveriş akdini feshetme hakkı vardır. Bu hakka görme muhayyerliği denilir. Peygamberimizden (s.a.v) nakledilen bazı rivâyetlerde: “Görmediği bir şeyi satın alan kimse, onu gördüğü zaman muhayyerdir” buyurmuştur.[1]
Ancak, satın alınan malın birden fazla olması durumunda; buğday, arpa vb. tahıl ürünleri, sıfır otomobil ve standart fabrikasyon ürünlerde olduğu gibi, mislî (standart/sabit nitelikte) olması durumunda tek bir örneğinin görülmesi yeterlidir, diğerlerini görmese de muhayyerlik olmaz. Hayvan veya ikinci el otomobilde olduğu gibi kıyemî (standart olmayan, değişken) mallarda ise, her bir mal ya da ürün için ayrı ayrı görme muhayyerliği vardır.
Ayrıca, görme muhayyerliği sadece alıcı için söz konusudur. Satıcı görmediği bir malını satarsa onun için görme muhayyerliği olmaz.[2] Çünkü malını satmadan önce onu görebilirdi, dolayısıyla böyle bir hak söz konusu olmaz.
Kaynakça:
[1] Beyhakî, es-Sünenü’l-Kübrâ, Kitâbu’l-buyû’, bâb uman kâle yecûzu bey’u’l-ayni’l-ğâib; c. 5, s. 439-440, h. no: 10425-10426
[2] Merğinânî, el-Hidâye, Kitâbu’l-buyû’, bâbu hıyâri’r-ru’ye; c. 5, s. 53
URL Kopyala
