Kur’ân’a el basarak yapılan yemin geçerli midir?

İslâmî manada yemin, genellikle Allâh (Celle Celâluhû) adına yada yüce sıfatlarına yapılır. Bu da ”Vallâhi, Billâhi, Tallâhi”, “Allâh’ın İzzet ve Celâline yemin olsun” gibi ifâdelerin söylenmesi ile olur. Ancak, yeminler örf ve âdete göre de şekillenir ve ona göre de yemin hükmünü alır. Kur’ân-ı Kerîm üzerine yapılan yeminler de, adet hâline gelmiş olan yeminlerden birisidir. Meselâ; “Kur’ân üzerine yemin ederim ki, Kur’ân hakkı için şu işi mutlaka yapacağım veya yapmayacağım” şeklinde yemin etmek gibi. Yemin kastıyla söylenen: “Kur’ân’a el basarım ki…” sözü yemin olmaz, ancak “Kur’ân üzerine el basarak yemin etmek” bid’at olmakla birlikte dinen yemin sayılır. Zira Kur’ân’a yemin etmek câizdir ve bu yemin sayılır. Çünkü Allâh’ın ezeli bir kelamı olan Kur’ân’a yemin etmek, Allâh’ın İzzet ve Celaline yemin etmek gibi yüce sıfatlarına yapılan yemindir. Lakin vallahi billahi şeklinde yemin lafzı kullanmadan, sadece Kur’an’a el basarak falan işi yapmayacağım veya filan işi yapacağım demekle yemin edilmiş olmaz.

İbni Kudâme, Muğnî isimli eserinde şöyle der: “Kur’ân ile ondan bir âyetle ve Allâh kelâmı ile yemin etmek yemin olur. İbni Mes’ûd, Hasen el-Basrî, Katade, Mâlik, Şâfiîi ve ehl-i ilmin geneli aynı şeyi söylemişlerdir.”^[1]

Hanefî âlimlerinden Allâme Kemal b. Hümâm da: “Şüphesiz, Kur’ân’ı Kerîm’le yemin etmek şimdi âdet hâline gelmiştir. Öyle ise onunla yemin etmek yemin sayılır. Çünkü yeminler örf ve âdete göredir” demektedir.

Sahîh-i Buhârî’yi şerh eden İmâm-ı Bedrüddin Aynî şunları söyler: “Bana göre, bir kimse Mushaf ile yemin ederse, üstüne elini koyarsa, Kur’ân hakkı için derse, o yemin sayılır. Bilhassa yalan yere yapılan yeminlerin çoğaldığı ve halkın Mushafla yemin etmeye çok rağbet ettikleri bu devirde…”

Sonuç olarak; Kur’ân’a el basarım demek yemin olmasa da, Kur’ân üzerine el basılarak yapılan yemin bağlayıcılığı olan ve bozulunca keffareti gereken yemin sınıfına girer.

 

---

Kaynakça:

[1] İbni Kudâme, el-Muğnî, Kitâbu’l-eymân, mes’eletü’l-halef bi’l-kur’ân ev âyetin minh; c. 9, s. 504

---

URL Kopyala