Terminallerde unutulan eşyaların satılması ve satın alınması caiz midir?
Terminallerde unutulan eşyaların satılması ve satın alınması caiz midir?
Uçak, otobüs gibi ulaşım araçlarında unutulan ve uzun süre sahipleri bulunamayan eşyaları daha sonra satışa sunmak ve bu eşyaları satın almak caiz midir?
URL Kopyala
Unutulan eşya, onu bulan veya elinde bulunduran kurum (bu durumda ulaşım şirketi) nezdinde emanet hükmündedir. Bu eşya, sahibinin mülkiyetinden çıkmamıştır. İslam fıkhında buluntu malın (lukata) temel amacı, gerekli ilan ve bekleme süresi sonunda sahibi bulunursa ona iade edilmesidir. Bulunan eşyanın, değerine göre belirlenen bir süre boyunca (çoğu zaman bir yıl) ilan edilmesi ve sahibinin aranması gerekir. Bu sürenin sonunda sahibi bulunamazsa, malın bulan kişi (veya bu durumda kurum) tarafından sahibinin adına fakirlere tasadduk edilmesi (sadaka olarak verilmesi) gerekir. Bulan kişi muhtaç ise bu maldan kendisi de istifade edebilir, ancak daha sonra sahibi ortaya çıkarsa bedelini ödemekle yükümlü olur. Satış yapma eylemi, bu eşyaların sahibinin rızası olmaksızın mülkiyetini başkasına devretmek anlamına gelir. Eğer eşyalar tasadduk yerine doğrudan kurum tarafından bir gelir elde etme amacıyla satılırsa, bu tasarruf şekli, fıkhen öngörülen sahibi adına tasadduk etme yükümlülüğüne aykırı görülür. Tasadduk, fakirlerin hakkını gözetirken, satış bir ticari eylemdir. Ayrıca satışın genellikle açık artırma veya toplu satış gibi yöntemlerle, yani piyasa değerinin altında yapılabileceği endişesi de söz konusudur.. Bu durumda; eğer sahibi daha sonra ortaya çıkarsa, malının değerini tam olarak alamama riski vardır. Satıştan elde edilen gelirin, malın gerçek değerini yansıtmadığı durumlarda sahibinin hakkı eksik ödenmiş olacaktır. Sonuç olarak yapılması gereken; unutulan eşyanın hukuken hala sahibinin mülkiyetinde olması ve bu nedenle fıkıhta lukata (buluntu eşya) için belirlenen iade veya sahibi adına tasadduk etme kurallarına göre hareket edilmesi gerektiği ilkesidir. Satış, bu kuralların dışına çıkılarak malın mülkiyetinin ticari bir işlemle sonlandırılması anlamına geldiği için caiz görülmez. Dolayısıyla bu mallara müşteri olup satın almak da caiz görülmez.