İslam dininde ebeveyne emri bilmaruf ve nehyi anilmünker (iyiliği tavsiye etmek ve kötülükten sakındırmak) yapmak caizdir, ancak bu durumun çok önemli şartları ve adabı bulunmaktadır. İslam’da her Müslümanın, gücü yettiğince iyiliği emretmesi ve kötülükten sakındırması genel bir sorumluluktur. Bu prensip, aile bireyleri için de geçerlidir. Ancak ebeveynin özel konumu ve onlara saygı gösterme emri nedeniyle bu görev çok daha hassasiyetle yerine getirilmelidir. Ebeveyne nasihat ederken yumuşak, nazik ve saygılı bir dil kullanılmalıdır. Onları incitecek, kıracak veya aşağılayacak bir üsluptan kesinlikle kaçınılmalıdır. Kur’an-ı Kerim’de Hz. İbrahim’in (a.s.) babasına davetteki üslubu bu konuda güzel bir örnektir. Mümkünse ebeveyne yönelik uyarılar başkalarının olmadığı bir ortamda, özel olarak yapılmalıdır. Onları başkalarının yanında eleştirmek veya uyarmak onurlarını zedeleyebilir.

Nasihatin temelinde ebeveynin iyiliğini istemek, onlara karşı şefkat duymak olmalıdır. Amaç, onları doğru yola iletmek ve ahiretlerini kurtarmak olmalıdır, kendini üstün görmek veya onları yargılamak değil. Yapılan uyarının Kur’an ve Sünnet’e dayalı sağlam bir bilgiye dayanması önemlidir. Kendi kişisel görüşleriyle veya yanlış bilgilerle ebeveyne nasihat etmek doğru değildir. Ebeveynin yanlış bir davranışından hemen vazgeçmesini beklememek gerekir. Nasihatlere sabırla ve zaman içinde devam etmek önemlidir. Sadece sözle nasihat etmekle kalmayıp, ebeveyn için dua etmek de önemlidir. Allah’tan onların hidayetini dilemek gerekir.

Eğer ebeveyn açıkça haram bir fiil işliyorsa ve bunu engellemeye güç yetiyorsa, uygun bir şekilde müdahale etmek gerekebilir. Ancak bu müdahale de saygı çerçevesinde ve daha büyük bir fitneye yol açmayacak şekilde olmalıdır. Eğer ebeveyne yapılan nasihat, onlara fiziksel veya psikolojik olarak zarar verecekse veya aile içinde büyük bir huzursuzluğa yol açacaksa, bu durumda nasihatin şekli ve zamanı yeniden gözden geçirilmelidir. Bazen susmak veya dolaylı yollarla uyarmak daha uygun olabilir. İslam’da ebeveyne itaat etmek emredilmiştir ancak bu itaat Allah’a isyanı gerektiren durumlarda geçerli değildir. Eğer ebeveyn Allah’ın emirlerine aykırı bir şey emrederse, bu konuda onlara itaat etmek caiz değildir. Ancak bu durumda bile onlara karşı saygılı tutum korunmalıdır.

Özetle: Ebeveyne emri bilmaruf yapmak caiz olmakla birlikte, bu görev büyük bir özen, saygı, hikmet ve sabırla yerine getirilmelidir. Amaç, onları incitmeden ve kırmadan, en güzel şekilde doğruya yönlendirmek olmalıdır. Aksi takdirde, yapılan uyarı fayda yerine zarar getirebilir ve ebeveynin kalbini kırarak daha büyük bir günaha yol açılabilir. Unutulmamalıdır ki, ebeveynin rızasını kazanmak İslam’da önemli bir yer tutar.